ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να ζει σε ένα καθαρό περιβάλλον πηγάζει από το δικαίωμα στη ζωή και για το λόγο αυτό η προστασία του περιβάλλοντος ρυθμίζεται κατ’ αρχήν συνταγματικά με το άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος.
Ωστόσο, τα οξύτατα περιβαλλοντικά ζητήματα που έχουν ανακύψει τις τελευταίες δεκαετίες οδήγησαν στο να κριθεί αναγκαία και σκόπιμη η θέσπιση πλήθων νομοθετημάτων και η αντίστοιχη πρόβλεψη ποινικών και διοικητικών κυρώσεων ως όπλα του αγώνα για την πρόληψη και αποκατάσταση των προσβολών του περιβάλλοντος που συνεπάγονται και την ουσιαστική υποβάθμισή του.
Κυριότερες και πιο συνηθισμένες μορφές υποβάθμισης του περιβάλλοντος τυγχάνουν οι εξής: η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ηχορύπανση, η ρύπανση των υδάτων και των θαλασσών και η μόλυνση του εδάφους με κάθε είδους χημικές ουσίες και απόβλητα.
Νομοθετική αντιμετώπιση
Τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο, ιδιαίτερες νομοθετικές πράξεις και οδηγίες ρυθμίζουν τις διάφορες μορφές υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Πυλώνας της ελληνικής έννομης τάξης για το περιβάλλον αποτελεί ο Ν. 1650/1986 «Για την προστασία του περιβάλλοντος», όπως ισχύει μετά την ενσωμάτωση της υπ’ αριθμόν 2008/99/ΕΚ Οδηγίας. Ειδικότερα, στα άρθρα 28 και 30 προβλέπονται οι κυρώσεις επί της ρύπανσης-υποβάθμισης του περιβάλλοντος, οι οποίες έχουν ως εξής:
Α) Ποινικές κυρώσεις
Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος υπό το πρίσμα του ποινικού δικαίου αποτελεί πλημμέλημα.
Σύμφωνα με το αρ. 28 παρ. 2 εδ. α’ Ν. 1650/1986: « Όποιος προκαλεί ρύπανση ή υποβαθμίζει το περιβάλλον με πράξη ή παράλειψη που αντιβαίνει στις διατάξεις του νόμου αυτού ή των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται κατ` εξουσιοδότηση του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή και χρηματική ποινή 3.000 έως 60.000 ευρώ»,
κατά το εδ. β’ του ιδίου άρθρου: « Αν η πράξη του προηγούμενου εδαφίου τελέστηκε από αμέλεια, επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι ενός έτους ή και χρηματική ποινή», ενώ κατά το τελευταίο εδάφιο του ανωτέρου άρθρου «Αν οι αρνητικές επιπτώσεις της ρύπανσης ή της υποβάθμισης του περιβάλλοντος είναι, με βάση το είδος ή την ποσότητα των ρύπων ή την έκταση ή τη σημασία της υποβάθμισης, περιορισμένες επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι ενός έτους ή και χρηματική ποινή». Πρόκειται για προνομιούχα μορφή του βασικού εγκλήματος του πρώτου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 28 και εφαρμόζεται σε περίπτωση που οι αρνητικές επιπτώσεις κριθούν με βάση τα αναφερόμενα κριτήρια περιορισμένες, με την έννοια ότι δεν θέτουν σε υψηλό κίνδυνο ρύπανσης και υποβάθμισης το περιβάλλον.
Ιδίως για την παραδοχή της «υποβάθμισης» του περιβάλλοντος, πρέπει ειδικώς να αιτιολογείται με ποιον τρόπο μειώνεται η ποιότητα αυτού, με την έννοια ότι πρέπει να εκτίθενται τα πραγματικά περιστατικά εκείνα, βάσει των οποίων τεκμηριώνεται η πιθανότητα αρνητικών επιπτώσεων στην οικολογική ισορροπία. Παραλείψεις δε, εμφανιζόμενες ως "τυπικές" παραβάσεις, μπορεί να μη στοιχειοθετούν ρύπανση ή υποβάθμιση κατά την έννοια του Ν. 1650/1986 (ΑΠ 1406/2019).
Β) Διοικητικές κυρώσεις
Σύμφωνα με το άρθρο 30 του Ν. 1650/1986: «1. Σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που προκαλούν οποιαδήποτε ρύπανση ή άλλη υποβάθμιση του περιβάλλοντος ή παραβαίνουν τις διατάξεις του παρόντος ή των κατ` εξουσιοδότηση του εκδιδόμενων διαταγμάτων ή υπουργικών αποφάσεων ή αποφάσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή της Περιφέρειας, ανεξάρτητα από την αστική ή ποινική ευθύνη, επιβάλλεται ως διοικητική κύρωση πρόστιμο από πεντακόσια (500) μέχρι δύο εκατομμύρια (2.000.000) ευρώ».
Κατά της απόφασης περί επιβολής διοικητικών κυρώσεων επιτρέπεται η προσφυγή από τους έχοντες έννομο συμφέρον είτε στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης είτε στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια εντός αποκλειστικής προθεσμίας.
*Το γραφείο μας έχει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως υποθέσεις υποβάθμισης του περιβάλλοντος και μπορεί να σας συνδράμει αποτελεσματικά ενώπιον παντός Δικαστηρίου και σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 6936361011 ή με email στο info@vlc-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013).